Lẹo Mắt (Stye): Dấu Hiệu, Nguyên Nhân & Cách Điều Trị Hiệu Quả

Bạn đang khó chịu với một nốt sưng tấy, đỏ và đau ở mí mắt? Đó rất có thể là lẹo mắt – một tình trạng viêm nhiễm phổ biến, dù thường không nghiêm trọng nhưng lại gây ra nhiều bất tiện và ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Việc hiểu rõ về lẹo mắt là gì, các nguyên nhân gây lẹo mắt, triệu chứng lẹo mắt điển hình, và cách điều trị lẹo mắt hiệu quả nhất là chìa khóa để bạn nhanh chóng loại bỏ chúng và bảo vệ đôi mắt mình.

Bài viết này sẽ là một cẩm nang toàn diện, giúp bạn khám phá mọi khía cạnh của lẹo mắt. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách phân biệt lẹo mắt với chắp mắt (hai tình trạng dễ nhầm lẫn), nhận diện các yếu tố nguyên nhân, các dấu hiệu lẹo mắt để phát hiện sớm, và các phương pháp điều trị lẹo mắt từ tại nhà đến chuyên khoa. Đặc biệt, chúng tôi sẽ chia sẻ những bí quyết phòng ngừa lẹo mắt hiệu quả để giữ đôi mắt bạn luôn khỏe mạnh.

Lẹo Mắt Là Gì? Phân Biệt Lẹo Mắt Với Chắp Mắt

Lẹo mắt (Stye hoặc Hordeolum) là một tình trạng viêm cấp tính do nhiễm trùng ở các tuyến dầu hoặc nang lông mi trên mí mắt. Lẹo thường xuất hiện dưới dạng một nốt sưng đỏ, đau nhức và có thể chứa mủ, giống như một nốt mụn nhỏ. Lẹo có thể mọc ở bờ mi (lẹo ngoài) hoặc bên trong mí mắt (lẹo trong).

Đặc điểm nhận biết lẹo mắt:

• Vị trí: Thường ở rìa mí mắt, tại gốc lông mi (lẹo ngoài) hoặc bên trong mí mắt (lẹo trong).
• Tính chất: Đau, sưng, đỏ và rất nhạy cảm khi chạm vào. Thường có một nốt nhỏ màu vàng hoặc trắng ở trung tâm (đầu mủ).
• Kích thước: Có thể từ rất nhỏ đến bằng hạt đậu.
• Khởi phát: Diễn ra đột ngột và phát triển nhanh chóng trong vài ngày.

Phân biệt lẹo mắt với chắp mắt (Chalazion):

Việc phân biệt rõ ràng giữa lẹo mắt và chắp mắt là quan trọng để áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Nguyên Nhân Gây Lẹo Mắt

Lẹo mắt chủ yếu xảy ra do nhiễm trùng vi khuẩn, thường là tụ cầu khuẩn (Staphylococcus aureus), xâm nhập vào các tuyến dầu hoặc nang lông mi trên mí mắt. Vậy, những yếu tố nào tạo điều kiện cho nguyên nhân gây lẹo mắt này xuất hiện?

• Vệ sinh mắt kém: Đây là nguyên nhân lẹo mắt hàng đầu. Bụi bẩn, dầu thừa, tế bào chết tích tụ trên mí mắt, hoặc không tẩy trang mắt kỹ lưỡng có thể làm tắc nghẽn các tuyến dầu và tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển.
• Chạm tay bẩn lên mắt: Thói quen dụi mắt hoặc chạm tay không rửa sạch lên mắt là cách phổ biến đưa vi khuẩn từ tay vào mắt, gây nhiễm trùng.
• Sử dụng mỹ phẩm mắt hết hạn hoặc không vệ sinh: Kẻ mắt, mascara, phấn mắt cũ, hoặc dụng cụ trang điểm mắt bẩn có thể chứa vi khuẩn, làm tắc nghẽn hoặc nhiễm trùng các tuyến dầu ở mí mắt.
• Viêm bờ mi: Tình trạng viêm mạn tính ở rìa mí mắt (blepharitis) làm tăng nguy cơ tắc nghẽn tuyến và nhiễm trùng, khiến bạn dễ bị lẹo mắt hơn.
• Sử dụng kính áp tròng không đúng cách: Không vệ sinh tay sạch trước khi đeo/tháo, không thay kính hoặc dung dịch ngâm rửa định kỳ có thể dẫn đến nhiễm trùng mắt.
• Một số tình trạng sức khỏe: Người mắc bệnh tiểu đường, viêm da tiết bã, hoặc có hệ miễn dịch yếu có thể dễ bị lẹo mắt hơn do khả năng chống lại nhiễm trùng kém.
• Thay đổi nội tiết tố: Có thể ảnh hưởng đến sự hoạt động của tuyến dầu, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn.

Hiểu rõ các nguyên nhân gây lẹo mắt giúp bạn chủ động phòng tránh và hạn chế tái phát.

Dấu Hiệu Nhận Biết Lẹo Mắt

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu lẹo mắt là rất quan trọng để có thể bắt đầu điều trị kịp thời, giúp lẹo nhanh khỏi và tránh biến chứng. Dưới đây là những triệu chứng lẹo mắt phổ biến nhất mà bạn cần lưu ý:

• Nốt sưng đỏ, đau nhức: Đây là dấu hiệu lẹo mắt rõ ràng nhất. Một nốt sưng đỏ, mềm và đau xuất hiện ở bờ mí hoặc bên trong mí mắt. Cảm giác đau có thể tăng lên khi chạm vào hoặc khi chớp mắt.
• Sưng tấy và nóng rát ở mí mắt: Vùng mí mắt xung quanh nốt lẹo có thể bị sưng tấy, đỏ và có cảm giác nóng rát.
• Chảy nước mắt: Mắt có thể chảy nước mắt nhiều hơn bình thường do kích ứng.
• Nhạy cảm với ánh sáng (chói mắt): Bạn có thể cảm thấy khó chịu khi nhìn vào ánh sáng mạnh.
• Cộm xốn, khó chịu: Cảm giác như có vật lạ trong mắt, đặc biệt là khi lẹo mọc ở bên trong mí mắt.
• Có thể xuất hiện chấm mủ: Sau vài ngày, một chấm nhỏ màu vàng hoặc trắng (đầu mủ) có thể xuất hiện ở trung tâm nốt lẹo. Đây là nơi mủ đang hình thành.

>> Sưng Mắt: Nguyên Nhân, Cách Điều Trị Và Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ

Khi nào cần cảnh giác và đi khám bác sĩ?

• Nếu lẹo mắt không giảm sau 1-2 tuần điều trị tại nhà.
• Nếu lẹo mắt sưng to nhanh chóng, rất đau, hoặc gây ảnh hưởng đến thị lực (nhìn mờ).
• Nếu sưng đỏ lan rộng ra toàn bộ mí mắt, thậm chí lan sang các vùng khác của mặt, kèm theo sốt.
• Nếu lẹo mắt tái phát nhiều lần ở cùng một vị trí hoặc xuất hiện liên tục.
• Khi lẹo gây biến dạng mí mắt hoặc chảy máu bất thường.

Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào trên, bạn nên thăm khám bác sĩ nhãn khoa ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị lẹo mắt kịp thời.

Cách Điều Trị Lẹo Mắt Tại Nhà

Hầu hết các trường hợp lẹo mắt nhỏ có thể tự khỏi hoặc cải thiện đáng kể bằng các phương pháp điều trị lẹo mắt tại nhà đơn giản, an toàn và cực kỳ hiệu quả. Mục tiêu chính là giảm viêm, giảm đau và giúp lẹo thoát mủ tự nhiên.

• Chườm ấm (Warm Compress): Đây là phương pháp điều trị lẹo mắt tại nhà quan trọng và hiệu quả nhất. Nhiệt độ ấm giúp làm mềm lớp vảy, làm lỏng mủ bên trong, giảm đau và thúc đẩy quá trình dẫn lưu.
  • Cách thực hiện: Dùng một chiếc khăn sạch hoặc gạc bông sạch nhúng vào nước ấm (khoảng 40-45°C), vắt ráo và đắp trực tiếp lên vùng mí mắt bị lẹo.
  • Thời gian & Tần suất: Giữ nguyên 10-15 phút mỗi lần. Lặp lại 3-4 lần mỗi ngày, hoặc thường xuyên hơn nếu cảm thấy dễ chịu.
  • Lưu ý: Luôn sử dụng khăn sạch cho mỗi lần chườm. Đảm bảo nhiệt độ nước ấm vừa phải để không gây bỏng da mí mắt nhạy cảm.
• Massage nhẹ nhàng: Sau khi chườm ấm, dùng ngón tay sạch nhẹ nhàng massage vùng mí mắt bị lẹo theo chiều từ gốc lông mi ra ngoài rìa mí trong khoảng 1-2 phút. Điều này có thể giúp đẩy mủ ra ngoài.
• Giữ vệ sinh mắt sạch sẽ: Rửa tay thật sạch bằng xà phòng trước và sau khi chạm vào mắt hoặc lẹo. Lau nhẹ nhàng vùng mắt bằng khăn sạch hoặc bông gạc y tế thấm nước muối sinh lý.
• Không tự ý nặn lẹo: Tuyệt đối không được tự ý nặn bóp hoặc cố gắng làm vỡ lẹo. Hành động này có thể khiến nhiễm trùng lan rộng, gây tổn thương mắt nghiêm trọng hơn hoặc để lại sẹo. Hãy để lẹo tự vỡ và thoát mủ.
• Hạn chế trang điểm mắt: Trong thời gian bị lẹo mắt, tránh sử dụng bất kỳ loại mỹ phẩm mắt nào (kẻ mắt, mascara, phấn mắt) để không làm tắc nghẽn thêm hoặc nhiễm trùng.
• Không đeo kính áp tròng: Thay vào đó, hãy đeo kính gọng cho đến khi lẹo khỏi hoàn toàn để tránh lây nhiễm hoặc làm tình trạng nặng hơn.

Kiên trì thực hiện các phương pháp điều trị lẹo mắt tại nhà này sẽ giúp lẹo nhanh chóng xẹp xuống và hồi phục.

>> Xem thêm: Cẩm Nang Nhận Biết và Xử Lý Các Bệnh Lý Thường Gặp Ở Mắt

Khi Nào Cần Can Thiệp Y Tế? Các Phương Pháp Điều Trị Lẹo Mắt Chuyên Khoa

Mặc dù nhiều trường hợp lẹo mắt có thể tự khỏi hoặc đáp ứng tốt với các biện pháp tại nhà, nhưng có những lúc bạn cần tìm đến sự can thiệp của bác sĩ nhãn khoa. Việc nhận biết các dấu hiệu lẹo mắt cần can thiệp y tế là rất quan trọng để tránh biến chứng.

Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt ngay lập tức nếu:

• Lẹo mắt không giảm hoặc tồi tệ hơn sau 1-2 tuần tích cực điều trị tại nhà.
• Lẹo mắt sưng to nhanh chóng, rất đau, hoặc gây ảnh hưởng đến thị lực (ví dụ: nhìn mờ, khó mở mắt).
• Sưng đỏ lan rộng ra khắp mí mắt, hoặc thậm chí lan sang vùng mặt, kèm theo sốt hoặc sưng hạch bạch huyết.
• Lẹo mắt tái phát nhiều lần ở cùng một vị trí hoặc xuất hiện liên tục.
• Lẹo gây biến dạng mí mắt, sẹo, hoặc chảy máu bất thường.
• Bạn có các bệnh lý nền như tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch, khiến khả năng chống nhiễm trùng kém.

Các phương pháp điều trị lẹo mắt chuyên khoa:

• Thuốc kháng sinh: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ kháng sinh để bôi trực tiếp lên lẹo, giúp kiểm soát nhiễm trùng. Trong trường hợp nhiễm trùng nặng hoặc lan rộng, kháng sinh đường uống có thể được chỉ định.
• Tiêm corticosteroid: Nếu lẹo là một khối sưng to, không có mủ và không đáp ứng với các phương pháp khác, bác sĩ có thể tiêm một lượng nhỏ corticosteroid vào lẹo để giảm viêm và sưng.
• Tiểu phẫu rạch và dẫn lưu (Incision and Drainage): Đây là thủ thuật được thực hiện khi lẹo đã tạo thành ổ mủ lớn, gây đau hoặc không tự vỡ. Bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ, rạch một đường nhỏ để dẫn lưu mủ ra ngoài. Thủ thuật này thường nhanh chóng và hiệu quả, giúp giảm triệu chứng ngay lập tức. Sau thủ thuật, có thể cần dùng thuốc nhỏ mắt kháng sinh để phòng ngừa tái nhiễm.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc thực hiện các thủ thuật y tế tại nhà mà không có sự chỉ định của bác sĩ.

Cách Phòng Ngừa Lẹo Mắt Hiệu Quả

Phòng ngừa lẹo mắt là cách tốt nhất để tránh những khó chịu mà chúng mang lại. Việc áp dụng các bí quyết phòng ngừa lẹo mắt hiệu quả không chỉ giúp bạn bảo vệ đôi mắt mà còn duy trì sức khỏe tổng thể của “cửa sổ tâm hồn”.

• Vệ sinh tay thường xuyên: Luôn rửa tay sạch bằng xà phòng và nước ấm (ít nhất 20 giây) trước khi chạm vào mắt, đeo/tháo kính áp tròng, hoặc thoa bất kỳ thứ gì lên mặt.
• Không dụi mắt: Hạn chế tối đa thói quen dụi mắt, đặc biệt khi tay không sạch.
• Vệ sinh mí mắt hàng ngày: Sử dụng khăn sạch nhúng nước ấm hoặc dung dịch vệ sinh mí chuyên dụng để lau nhẹ nhàng bờ mi và gốc lông mi, đặc biệt vào buổi sáng và tối. Điều này giúp loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn và tế bào chết, ngăn ngừa tắc nghẽn tuyến.
• Tẩy trang mắt kỹ lưỡng mỗi tối: Đảm bảo loại bỏ hoàn toàn mascara, kẻ mắt và phấn mắt trước khi đi ngủ. Sử dụng sản phẩm tẩy trang mắt chuyên dụng.
• Thay mới mỹ phẩm mắt định kỳ: Thay mascara mỗi 3-6 tháng, và bỏ các loại mỹ phẩm mắt đã quá hạn sử dụng vì chúng có thể tích tụ vi khuẩn.
• Vệ sinh kính áp tròng đúng cách: Tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của nhà sản xuất về việc vệ sinh, bảo quản và thay thế kính áp tròng, cũng như dung dịch ngâm rửa.
• Thay vỏ gối thường xuyên: Vỏ gối có thể tích tụ dầu, bụi bẩn và vi khuẩn, dễ dàng lây nhiễm vào mắt khi ngủ.
• Nâng cao sức đề kháng: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, và quản lý căng thẳng để tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.

Áp dụng những cách phòng ngừa lẹo mắt hiệu quả này sẽ giúp bạn giảm đáng kể nguy cơ bị lẹo mắt và giữ cho đôi mắt luôn khỏe mạnh, sáng rõ.

Chăm Sóc Mắt Sau Khi Khỏi Lẹo

Ngay cả khi lẹo mắt đã khỏi hoàn toàn, việc duy trì chăm sóc mắt đúng cách là rất quan trọng để giảm nguy cơ tái phát. Lẹo mắt có xu hướng quay trở lại nếu các yếu tố gây bệnh không được kiểm soát.

• Duy trì vệ sinh mắt hàng ngày: Tiếp tục thói quen rửa tay sạch sẽ và vệ sinh mí mắt bằng nước ấm hoặc dung dịch chuyên dụng mỗi sáng và tối, ngay cả khi mắt đã bình thường.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân: Tránh dùng chung khăn mặt, mỹ phẩm mắt hoặc dụng cụ trang điểm với người khác.
• Kiểm tra và thay mới mỹ phẩm mắt: Luôn đảm bảo mỹ phẩm mắt của bạn còn hạn sử dụng và được bảo quản đúng cách. Đừng tiếc khi phải vứt bỏ những món đã quá cũ.
• Thường xuyên giặt vỏ gối và chăn ga: Để loại bỏ vi khuẩn và bụi bẩn tích tụ.
• Quản lý các bệnh lý nền: Nếu bạn có các bệnh như viêm bờ mi, tiểu đường, hãy tuân thủ điều trị của bác sĩ để kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ.
• Hạn chế dụi mắt: Tiếp tục tránh thói quen dụi mắt để không đưa vi khuẩn vào mắt.
• Khám mắt định kỳ: Mặc dù lẹo mắt thường không nghiêm trọng, nhưng việc khám mắt định kỳ giúp bác sĩ kiểm tra sức khỏe tổng thể của mắt và phát hiện sớm các vấn đề khác.

Bằng cách duy trì những thói quen chăm sóc mắt tốt này, bạn sẽ giúp đôi mắt luôn trong trạng thái tốt nhất và giảm nguy cơ tái phát lẹo mắt một cách đáng kể.

Kết Luận

Lẹo mắt là một tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả khi bạn có đủ kiến thức. Việc trang bị thông tin chính xác về lẹo mắt là gì, nguyên nhân gây lẹo mắt, triệu chứng lẹo mắt và các cách điều trị lẹo mắt hiệu quả nhất là chìa khóa để bạn chủ động đối phó.

Đừng để một nốt lẹo nhỏ làm ảnh hưởng đến sự tự tin và sinh hoạt hàng ngày của bạn. Hãy kiên trì áp dụng các phương pháp điều trị lẹo mắt tại nhà đúng cách. Quan trọng hơn, đừng bỏ qua dấu hiệu lẹo mắt cần can thiệp y tế để nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ bác sĩ chuyên khoa.

Bằng cách áp dụng những kiến thức và lời khuyên này, bạn sẽ không chỉ nhanh chóng loại bỏ lẹo mắt mà còn xây dựng một nền tảng vững chắc cho đôi mắt khỏe mạnh và rạng rỡ về lâu dài. Hãy yêu thương và chăm sóc đôi mắt của bạn thật tốt!