Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (Thoái hóa hoàng điểm tuổi già)
Đôi mắt được ví như cửa sổ tâm hồn, giúp chúng ta khám phá vẻ đẹp muôn màu và cảm nhận những điều kỳ diệu trong cuộc sống. Thế nhưng, theo thời gian, đôi mắt cũng dần đối mặt với những thách thức từ tuổi tác, và thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) là một trong số đó – một tình trạng nghiêm trọng cần được chú ý kịp thời.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về bệnh thoái hóa điểm vàng, còn được gọi là thoái hóa hoàng điểm tuổi già. Từ nguyên nhân hình thành, dấu hiệu nhận biết đến các phương pháp điều trị hiện đại và biện pháp phòng ngừa hiệu quả, chúng tôi hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này. Với kiến thức đúng đắn, bạn có thể chủ động bảo vệ thị lực, giữ cho đôi mắt luôn khỏe mạnh dù thời gian không ngừng trôi.
Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) là gì?
Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) là một bệnh lý tiến triển ảnh hưởng đến điểm vàng – vùng trung tâm quan trọng của võng mạc, nơi quyết định khả năng nhìn rõ các chi tiết một cách sắc nét. Đúng như tên gọi, AMD chủ yếu xuất hiện ở những người trên 50 tuổi, gây suy giảm dần thị lực trung tâm. Điều này khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động thường ngày như đọc sách, lái xe hay nhận diện khuôn mặt.
Mã ICD-10 của bệnh Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác
Các loại thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác
Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) có thể được phân thành hai loại chính:
Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác thể khô
AMD thể khô, hay còn gọi là AMD không tân mạch hoặc teo, là dạng phổ biến nhất và ít nghiêm trọng hơn của bệnh thoái hóa điểm vàng. Tình trạng này xảy ra khi các tế bào nhạy cảm với ánh sáng trong điểm vàng, phần trung tâm của võng mạc chịu trách nhiệm về thị lực sắc nét, dần dần bị thoái hóa và phá vỡ. Quá trình này dẫn đến sự hình thành các chất lắng đọng nhỏ màu vàng, gọi là drusen, dưới võng mạc.
Ở giai đoạn đầu, sự hình thành drusen có thể không gây ảnh hưởng rõ rệt đến thị lực. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, sự tích tụ của drusen có thể dẫn đến mỏng và teo các mô võng mạc, gây mờ thị lực trung tâm và khiến các hoạt động chi tiết như đọc sách hay nhận diện khuôn mặt trở nên khó khăn.
Trong một số trường hợp, AMD thể khô có thể phát triển thành giai đoạn nghiêm trọng hơn, gọi là teo địa lý. Đây là giai đoạn mà mô võng mạc ở vùng điểm vàng bị mất đáng kể, dẫn đến suy giảm thị lực trung tâm nghiêm trọng và không thể hồi phục.
Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác thể ướt
AMD thể ướt, hay còn gọi là AMD tân mạch, là dạng ít phổ biến nhưng nghiêm trọng và tiến triển nhanh hơn của bệnh thoái hóa điểm vàng. Tình trạng này xảy ra khi các mạch máu bất thường (tân mạch hắc mạc) phát triển bên dưới võng mạc. Những mạch máu này rất dễ vỡ và rò rỉ máu cùng chất lỏng vào điểm vàng, gây sưng và tổn thương các tế bào võng mạc.
Sự rò rỉ và chảy máu do AMD thể ướt có thể dẫn đến mất thị lực nhanh chóng và nghiêm trọng, thường ảnh hưởng đến thị lực trung tâm. Các đường thẳng có thể xuất hiện gợn sóng hoặc méo mó, và tầm nhìn trung tâm có thể bị mờ hoặc tối đi. Nếu không được điều trị kịp thời, AMD thể ướt có thể gây mất thị lực vĩnh viễn.
Điều quan trọng là phải lưu ý rằng AMD thể khô và AMD thể ướt không loại trừ nhau. Một người bị AMD thể khô có thể tiến triển thành AMD thể ướt. Việc khám mắt thường xuyên là cần thiết để phát hiện sớm và có phương pháp điều trị phù hợp cho cả hai loại bệnh.
Các triệu chứng thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác
Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) là một bệnh mãn tính ảnh hưởng chủ yếu đến thị lực trung tâm. Các triệu chứng của AMD có thể khác nhau tùy thuộc vào loại và giai đoạn của bệnh. Dưới đây là tóm tắt các triệu chứng thường gặp của AMD:
- Thị lực trung tâm dần dần hoặc đột ngột mờ đi, gây khó khăn trong việc nhìn các chi tiết nhỏ và thực hiện các công việc như đọc sách, nhận diện khuôn mặt.
- Các đường thẳng có thể trở nên gợn sóng, cong vẹo hoặc méo mó, gọi là biến dạng thị giác.
- Vùng tối hoặc mù có thể hình thành ở trung tâm của trường nhìn.
- Màu sắc có thể trông nhạt hoặc không còn sống động như trước.
- Người bị AMD có thể gặp khó khăn khi nhìn trong môi trường ánh sáng mờ hoặc khi độ tương phản thấp.
- Cần thời gian lâu hơn để mắt điều chỉnh giữa các môi trường ánh sáng mạnh và mờ.
- Một số người bị AMD ở giai đoạn nặng có thể gặp ảo giác thị giác, thấy các hình ảnh hoặc mẫu không thực tế.
Sử dụng bảng Amsler mỗi ngày để theo dõi thị lực
Thực hiện các bước sau để tiến hành kiểm tra mắt bằng bảng Amsler:
- Đứng cách bảng ở khoảng cách 30-40 cm
- Che một mắt
- Nhìn thẳng vào dấu chấm ở giữa bảng bằng mắt không che
- Kiểm tra xem nếu có thể nhìn rõ dấu chấm giữa bảng
- Che mắt còn lại và thực hiện tương tự
Nếu nhìn thấy các đường thẳng trên bảng trở nên lượn sóng hoặc mờ, đó là dấu hiệu của bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi tác.
Có thể nói, bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi tác tuy là một phần của quá trình lão hoá tự nhiên của cơ thể nhưng vẫn là một vấn đề rất nghiêm trọng. Liên hệ bác sĩ nhãn khoa ngay nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của mắt.
Nguyên nhân thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác
Nguyên nhân chính xác của thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng các chuyên gia cho rằng bệnh này là kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và môi trường. Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ phổ biến có thể làm tăng khả năng mắc AMD:
- Nguy cơ mắc AMD tăng đáng kể sau 50 tuổi.
- Nếu có người trong gia đình mắc AMD, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.
- Đây là một yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được và có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của AMD.
- Những tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ mắc AMD.
- AMD phổ biến hơn ở người da trắng so với các nhóm dân tộc khác.
Phương pháp điều trị thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác
Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) là một bệnh lý mắt mãn tính hiện không thể chữa khỏi. Tuy nhiên, có một số phương pháp điều trị giúp làm chậm tiến trình phát triển của AMD và kiểm soát các tác động của nó, đặc biệt là với dạng AMD thể ướt. Lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ phụ thuộc vào loại và giai đoạn của bệnh, và việc này cần được quyết định bởi bác sĩ nhãn khoa hoặc chuyên gia về võng mạc. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến cho AMD:
Tiêm thuốc kháng VEGF
Đối với AMD thể ướt, phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay là tiêm thuốc kháng yếu tố tăng trưởng nội mô chống mạch máu (anti-VEGF). VEGF là một loại protein thúc đẩy sự phát triển của các mạch máu bất thường dưới võng mạc trong AMD thể ướt. Thuốc kháng VEGF hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của protein này, giúp ngừng sự hình thành các mạch máu mới và giảm hiện tượng rò rỉ chất lỏng và máu. Tiêm thuốc thường được thực hiện trực tiếp vào thủy tinh thể, chất giống như gel trong mắt, và có thể cần thực hiện nhiều lần điều trị theo thời gian để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Liệu pháp quang động (PDT)
Trong một số trường hợp AMD thể ướt, liệu pháp quang động (PDT) có thể được áp dụng. Phương pháp này bao gồm việc tiêm một loại thuốc nhạy cảm với ánh sáng vào máu, sau đó chiếu một tia laser đặc biệt vào mắt để kích hoạt thuốc. Khi được kích hoạt, thuốc sẽ nhắm mục tiêu vào các mạch máu bất thường dưới võng mạc, làm tắc nghẽn chúng và ngừng sự rò rỉ chất lỏng. PDT giúp kiểm soát sự phát triển của các mạch máu không bình thường, tuy nhiên, phương pháp này không thể phục hồi thị lực đã mất và có thể cần phải thực hiện nhiều lần để duy trì hiệu quả.
Laser Quang đông
Laser quang đông là một phương pháp điều trị được sử dụng trong một số trường hợp thoái hóa điểm vàng thể ướt. Phương pháp này sử dụng tia laser năng lượng cao để đóng các mạch máu bất thường dưới võng mạc, ngăn chặn rò rỉ và giảm tổn thương cho điểm vàng. Tuy nhiên, phương pháp này ít được sử dụng hiện nay do có thể gây tổn thương cho mô võng mạc khỏe mạnh xung quanh và không hiệu quả trong tất cả các trường hợp.
Bổ sung dinh dưỡng
Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) là một bệnh mắt mãn tính hiện chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn. Tuy nhiên, việc bổ sung một số vitamin và khoáng chất có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh, đặc biệt đối với thể khô.
Nghiên cứu Bệnh Mắt Liên Quan Tuổi (AREDS) và AREDS2 đã chỉ ra rằng việc bổ sung một số vitamin và khoáng chất có thể làm giảm nguy cơ tiến triển của AMD. Công thức AREDS2 khuyến nghị bao gồm:
- Kẽm: 80 mg dưới dạng oxit kẽm
- Đồng: 2 mg dưới dạng oxit đồng
- Vitamin E: 400 IU
- Vitamin C: 500 mg
- Lutein: 10 mg
- Zeaxanthin: 2 mg
Việc bổ sung lutein và zeaxanthin thay thế cho beta-carotene trong công thức AREDS2 đã được chứng minh là hiệu quả hơn trong việc giảm nguy cơ tiến triển của AMD.
Tuy nhiên, việc bổ sung dinh dưỡng nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa mắt, vì liều lượng và thành phần có thể cần điều chỉnh tùy theo tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người.
Dụng cụ hỗ trợ thị lực kém
Đối với những người bị AMD giai đoạn nặng và mất thị lực đáng kể, các thiết bị hỗ trợ thị lực kém như kính lúp, thấu kính viễn vọng và các thiết bị hỗ trợ thị giác khác có thể giúp cải thiện thị lực còn lại và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các phương pháp điều trị này chủ yếu nhằm làm chậm tiến triển của bệnh và duy trì thị lực, chứ không thể phục hồi hoàn toàn thị lực đã mất.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào loại và giai đoạn của AMD, và nên được quyết định bởi bác sĩ nhãn khoa hoặc chuyên gia về võng mạc. Khám mắt định kỳ và tuân thủ hướng dẫn điều trị là rất quan trọng để quản lý hiệu quả bệnh AMD.
Cách ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng do tuổi tác
Mặc dù một số yếu tố rủi ro như tuổi tác và di truyền nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta, nhưng một số thay đổi lối sống nhất định có thể giúp giảm rủi ro hoặc làm chậm quá trình tiến triển của AMD:
- Bỏ hút thuốc: Nếu bạn hút thuốc, hãy cân nhắc việc bỏ thuốc để giảm nguy cơ mắc AMD và các bệnh về mắt khác.
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh: Bao gồm các loại thực phẩm tácu chất chống oxy hóa, vitamin A, C và E, kẽm và axit béo omega-3 trong chế độ ăn uống của bạn. Những chất dinh dưỡng này có thể hỗ trợ sức khỏe của mắt.
- Tập thể dục thường xuyên: Duy trì hoạt động thể chất có thể giúp duy trì sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe của mắt.
- Bảo vệ mắt bạn khỏi tia UV: Đeo kính râm có khả năng chống tia cực tím khi ở ngoài trời để bảo vệ mắt bạn khỏi các tia UV có hại.
- Khám mắt định kỳ: Khám mắt toàn diện thường xuyên là điều cần thiết, đặc biệt đối với những người trên 50 tuổi, vì việc phát hiện và điều trị sớm có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể.
Hiểu các loại, triệu chứng, lựa chọn điều trị, nguyên nhân và các biện pháp phòng ngừa giúp bạn chủ động thực hiện các bước để bảo vệ thị lực của mình. Tại European Eye Center, đội ngũ chuyên gia chăm sóc mắt tận tâm của chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp dịch vụ chăm sóc và hướng dẫn cá nhân hóa nhằm giúp bạn duy trì thị lực rõ ràng và khỏe mạnh trong suốt cuộc đời. Hãy đăng ký khám mắt toàn diện ngay hôm nay và để chúng tôi hợp tác với bạn trong cuộc chiến chống lại AMD.