Kính áp tròng mang lại sự tự do và tầm nhìn rõ ràng đáng kinh ngạc, nhưng việc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến các bệnh nhiễm trùng mắt nghiêm trọng. Trong khi hàng triệu người vẫn đang tận hưởng lợi ích của kính áp tròng mỗi ngày, việc hiểu rõ các rủi ro và thực hành chăm sóc đúng cách là vô cùng quan trọng để duy trì đôi mắt khỏe mạnh. Các bệnh nhiễm trùng mắt liên quan đến việc đeo kính áp tròng có thể từ kích ứng nhẹ đến các tình trạng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng vĩnh viễn đến thị lực của bạn.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về nhiễm trùng mắt do kính áp tròng là gì, các nguyên nhân phổ biến, những triệu chứng chính cần lưu ý và quan trọng nhất là các chiến lược hiệu quả để phòng ngừa chúng. Thị lực của bạn là vô giá – hãy tìm hiểu cách bảo vệ nó trong khi vẫn tận hưởng sự tiện lợi của kính áp tròng.
Nhiễm Trùng Mắt Do Kính Áp Tròng Là Gì?
Một bệnh nhiễm trùng mắt do đeo kính áp tròng xảy ra khi vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng có hại xâm nhập vào bất kỳ bộ phận nào của nhãn cầu hoặc các mô xung quanh. Những nhiễm trùng này có thể dẫn đến viêm, tổn thương và trong trường hợp nặng là để lại sẹo trên giác mạc, có khả năng làm suy giảm thị lực vĩnh viễn. Trong một số trường hợp, sẹo giác mạc nghiêm trọng thậm chí có thể cần phải ghép giác mạc để phục hồi thị lực rõ ràng.
>> Xem thêm: Điều trị cận thị bằng phương pháp Ortho-K
Các Nguyên Nhân Phổ Biến Gây Nhiễm Trùng Mắt Do Kính Áp Tròng
Hầu hết các bệnh nhiễm trùng mắt do kính áp tròng đều có thể phòng ngừa được và thường xuất phát từ việc sử dụng không đúng cách hoặc vệ sinh kém. Dưới đây là những nguyên nhân chính:
- Đeo kính quá lâu hoặc khi ngủ qua đêm: Việc đeo kính quá thời gian khuyến nghị, đặc biệt là ngủ quên khi đang đeo kính (trừ khi là loại kính áp tròng dùng dài ngày được bác sĩ kê đơn và cho phép đeo khi ngủ), sẽ làm giảm đáng kể lượng oxy đến giác mạc. Điều này tạo ra môi trường thiếu oxy, làm suy yếu khả năng tự vệ tự nhiên của mắt, khiến mắt cực kỳ dễ bị nhiễm trùng.
- Vệ sinh và bảo quản không đúng cách:
- Sử dụng dung dịch không vô trùng: Rửa hoặc ngâm kính bằng nước máy, nước đóng chai, nước bọt hoặc bất kỳ chất lỏng nào khác ngoài dung dịch vệ sinh kính áp tròng tươi, vô trùng sẽ đưa các vi sinh vật nguy hiểm (như Acanthamoeba – một loại amip cực kỳ nguy hiểm) vào kính.
- “Châm thêm” dung dịch cũ: Việc tái sử dụng dung dịch cũ hoặc thêm dung dịch mới vào phần dung dịch cũ còn sót lại trong hộp kính cho phép vi khuẩn sinh sôi và làm giảm hiệu quả khử trùng.
- Không thay hộp đựng kính thường xuyên: Hộp đựng kính có thể là nơi trú ngụ của vi khuẩn và nấm. Không thay hộp đựng kính 3 tháng một lần (hoặc sớm hơn nếu hộp bị bẩn rõ rệt) sẽ tạo điều kiện cho các mầm bệnh này tích tụ.
- Vệ sinh tay kém: Chạm vào kính áp tròng bằng tay chưa rửa sạch sẽ làm lây truyền vi khuẩn, virus và các chất bẩn khác từ ngón tay trực tiếp vào mắt bạn. Sử dụng xà phòng có chất dưỡng ẩm, dầu hoặc hương liệu cũng có thể để lại cặn trên tay, làm bám vào kính và trở thành môi trường cho vi khuẩn phát triển.
- Tiếp xúc với nước: Đeo kính áp tròng khi bơi, tắm vòi sen, sử dụng bồn tắm nước nóng hoặc tham gia bất kỳ hoạt động dưới nước nào sẽ khiến chúng tiếp xúc với các vi sinh vật trong nước, những tác nhân này có thể bám vào kính và gây nhiễm trùng nặng (ví dụ: viêm giác mạc do Acanthamoeba).
- Đeo kính quá hạn hoặc bị hỏng: Kính có thời hạn sử dụng nhất định. Việc đeo kính vượt quá lịch thay thế khuyến nghị hoặc sử dụng kính bị rách/hỏng sẽ làm giảm tính toàn vẹn của kính và tăng nguy cơ tích tụ vi khuẩn cũng như gây kích ứng giác mạc.
- Chia sẻ kính áp tròng: Việc chia sẻ kính áp tròng làm lây truyền vi khuẩn và bệnh tật từ mắt người này sang mắt người khác.
>> Xem thêm: Đồ Uống Có Cồn Ảnh Hưởng Thế Nào Đến Người Đeo Kính Áp Tròng?
Các Triệu Chứng Chính Của Nhiễm Trùng Mắt Do Kính Áp Tròng
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nhiễm trùng mắt nào sau đây khi đang đeo kính áp tròng, hãy tháo kính ra ngay lập tức và tìm kiếm sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp. Đừng cố gắng “chờ đợi” hoặc tự điều trị.
- Nhìn mờ hoặc giảm thị lực: Thị lực của bạn có thể trở nên mờ hoặc kém rõ ràng hơn bình thường.
- Mắt đỏ bất thường: Tình trạng đỏ kéo dài hoặc nặng hơn ở phần lòng trắng mắt.
- Đau hoặc khó chịu ở mắt: Bất kỳ cảm giác đau, nhức hoặc khó chịu chung trong mắt.
- Chảy nước mắt quá mức hoặc có dịch tiết: Nước mắt ra nhiều hơn bình thường, hoặc có mủ/dịch tiết màu trắng đục từ mắt.
- Tăng nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng): Cảm giác khó chịu hoặc đau khi tiếp xúc với ánh sáng.
- Cộm xốn mắt: Cảm giác như có vật lạ liên tục ở trong mắt.
- Sưng mí mắt hoặc mắt: Mí mắt bị sưng tấy rõ rệt.
Lưu ý quan trọng: Một số bệnh nhiễm trùng mắt do kính áp tròng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực, thậm chí dẫn đến mù lòa. Do đó, nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng đáng ngờ nào, hãy đến gặp chuyên gia chăm sóc mắt càng sớm càng tốt.
Các Chiến Lược Phòng Ngừa: Bảo Vệ Đôi Mắt Khỏi Nhiễm Trùng
Phòng ngừa nhiễm trùng mắt khi đeo kính áp tròng chủ yếu tập trung vào việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc vệ sinh và chăm sóc đúng cách.
- Rửa tay thật sạch: Luôn rửa tay bằng xà phòng và nước, sau đó lau khô hoàn toàn bằng khăn sạch không xơ trước khi chạm vào kính áp tròng hoặc mắt. Tránh các loại xà phòng có chất dưỡng ẩm, dầu hoặc hương liệu.
- Chỉ sử dụng dung dịch được phê duyệt:
- Luôn sử dụng dung dịch khử trùng kính áp tròng tươi, vô trùng theo khuyến nghị của chuyên gia chăm sóc mắt.
- Tuyệt đối không dùng nước máy, nước đóng chai, nước bọt hoặc dung dịch nước muối tự chế.
- Không bao giờ “châm thêm” dung dịch cũ bằng dung dịch mới trong hộp kính.
- Vệ sinh và thay hộp kính đúng cách:
- Rửa hộp đựng kính bằng dung dịch tươi (không dùng nước) sau mỗi lần sử dụng.
- Để hộp khô hoàn toàn trong không khí bằng cách úp ngược với nắp mở.
- Thay hộp đựng kính 3 tháng một lần, hoặc sớm hơn nếu hộp bị hỏng hoặc bẩn.
- Tuân thủ lịch trình thay kính: Không đeo kính áp tròng vượt quá thời gian thay thế được kê đơn (hàng ngày, hai tuần một lần, hàng tháng). Kính “đeo liên tục” chỉ nên đeo qua đêm nếu được bác sĩ nhãn khoa kê đơn và theo dõi cụ thể.
- Tránh tiếp xúc với nước: Tháo kính áp tròng trước khi bơi, tắm vòi sen, sử dụng bồn tắm nước nóng hoặc tham gia bất kỳ hoạt động dưới nước nào. Nếu kính vô tình tiếp xúc với nước, hãy tháo ra, khử trùng kỹ lưỡng (nếu là loại tái sử dụng), và theo dõi mắt chặt chẽ. Nếu là kính dùng một lần, hãy vứt bỏ ngay lập tức.
- Không bao giờ ngủ khi đeo kính (trừ khi có chỉ định): Đây là một trong những yếu tố rủi ro lớn nhất gây nhiễm trùng mắt nghiêm trọng. Luôn tháo kính trước khi đi ngủ, ngay cả khi chỉ chợp mắt ngắn, trừ khi bạn đang sử dụng loại kính đeo dài ngày được bác sĩ cho phép đeo qua đêm và đang được hướng dẫn chuyên nghiệp.
- Không chia sẻ kính: Kính áp tròng là thiết bị y tế riêng cho mắt và độ khúc xạ của từng cá nhân. Chia sẻ chúng có thể dễ dàng lây truyền vi khuẩn và dẫn đến nhiễm trùng.
- Thay thế kính bị hỏng: Nếu kính bị rách, trầy xước hoặc cảm thấy khó chịu, hãy vứt bỏ ngay lập tức và sử dụng kính mới.
- Cho mắt nghỉ ngơi: Nếu có thể, hãy luân phiên giữa việc đeo kính áp tròng và kính gọng để tạo cơ hội cho mắt “thở” và nghỉ ngơi. Điều này cũng có thể kéo dài tuổi thọ của kính áp tròng.
- Khám mắt định kỳ: Lên lịch khám mắt định kỳ với bác sĩ nhãn khoa hoặc chuyên gia khúc xạ để đảm bảo kính áp tròng vẫn phù hợp với mắt bạn và mắt bạn luôn khỏe mạnh.
>> Xem thêm: Tất Tần Tật Về Kính Áp Tròng: Hướng Dẫn Sử Dụng An Toàn, Hiệu Quả
Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ Mắt
Nếu bạn nghi ngờ mình bị nhiễm trùng mắt do đeo kính áp tròng, hãy hành động ngay lập tức:
- Tháo kính áp tròng: Lấy kính ra ngay lập tức và không đeo lại chúng. Chuyển sang đeo kính gọng nếu bạn cần điều chỉnh thị lực.
- Không tự ý điều trị: Đừng cố gắng sử dụng thuốc nhỏ mắt cũ, nước muối sinh lý hoặc bất kỳ loại thuốc không kê đơn nào mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
- Tìm kiếm sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp ngay lập tức: Liên hệ với chuyên gia chăm sóc mắt càng sớm càng tốt. Giải thích các triệu chứng của bạn và cho biết bạn có đeo kính áp tròng. Chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và bảo vệ thị lực của bạn.
Kết Luận
Kính áp tròng có thể là một cách tuyệt vời để điều chỉnh thị lực, mang lại sự thoải mái và tiện lợi. Tuy nhiên, chúng đòi hỏi sự chú ý cẩn thận và tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc vệ sinh. Nhiễm trùng mắt do kính áp tròng là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng phần lớn có thể phòng ngừa được. Bằng cách tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc đúng cách và lắng nghe đôi mắt của mình, bạn có thể an toàn tận hưởng lợi ích của kính áp tròng và giữ cho thị lực của mình rõ ràng, khỏe mạnh trong nhiều năm tới. Sức khỏe đôi mắt của bạn nằm trong tay bạn – hãy bảo vệ nó một cách cẩn thận!
