Mổ đục thủy tinh thể (Cườm mắt): Quy trình, Lợi ích và Hướng dẫn Hồi phục

Đục thủy tinh thể, hay còn gọi là cườm mắt, là một trong những nguyên nhân phổ biến gây giảm thị lực ở người cao tuổi. Tuy nhiên, với sự tiến bộ trong y học, mổ đục thủy tinh thể (mổ cườm mắt) hiện nay đã trở thành một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả, giúp phục hồi thị lực cho bệnh nhân. Quy trình mổ đơn giản, nhanh chóng và ít rủi ro, nhưng để đạt được kết quả tối ưu, người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ trong suốt quá trình hồi phục. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân gây đục thủy tinh thể, quy trình mổ, các dấu hiệu cần lưu ý, thời gian hồi phục và cách chăm sóc mắt sau khi phẫu thuật để đạt hiệu quả cao nhất.

Nguyên nhân gây đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể là một tình trạng khi thủy tinh thể, bộ phận trong suốt của mắt, trở nên mờ đục, làm giảm khả năng truyền ánh sáng vào võng mạc, từ đó gây giảm thị lực. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng này, trong đó phổ biến nhất là:

• Lão hóa: Đây là nguyên nhân chính và phổ biến nhất gây đục thủy tinh thể. Theo độ tuổi, các protein trong thủy tinh thể có thể thay đổi cấu trúc và kết tụ lại, dẫn đến tình trạng mờ đục.
  
• Chấn thương mắt: Những tổn thương mắt do tai nạn hoặc va đập mạnh có thể gây đục thủy tinh thể ngay lập tức hoặc sau một thời gian dài.
  
• Bệnh lý tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao bị đục thủy tinh thể, đặc biệt nếu đường huyết không được kiểm soát tốt.
  
• Di truyền: Một số người có thể bẩm sinh mắc đục thủy tinh thể hoặc có nguy cơ cao do yếu tố di truyền từ gia đình.
  
• Sử dụng thuốc dài hạn: Các loại thuốc như corticosteroids (thuốc kháng viêm) có thể làm tăng nguy cơ bị đục thủy tinh thể nếu sử dụng trong thời gian dài.
  
• Tiếp xúc với tia UV: Ánh sáng mặt trời và tia UV có thể làm tăng khả năng bị đục thủy tinh thể nếu mắt tiếp xúc quá nhiều mà không có sự bảo vệ thích hợp.
  
• Mắc các bệnh lý khác: Một số bệnh lý khác như tăng huyết áp hoặc các bệnh mắt như viêm màng bồ đào cũng có thể làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể.
  

Hiểu rõ nguyên nhân gây đục thủy tinh thể sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời, giúp bảo vệ thị lực hiệu quả.

Các dấu hiệu và triệu chứng của đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể là một tình trạng có thể tiến triển dần dần, và các triệu chứng không phải lúc nào cũng rõ ràng từ ban đầu. Tuy nhiên, nếu nhận thấy các dấu hiệu dưới đây, bạn nên thăm khám bác sĩ để có chẩn đoán và phương pháp điều trị kịp thời:

• Mờ mắt hoặc giảm thị lực: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, mắt trở nên mờ hoặc có cảm giác nhìn không rõ nét, đặc biệt khi lái xe vào ban đêm hoặc trong điều kiện ánh sáng yếu.
  
• Nhìn đôi hoặc nhìn mờ: Người bệnh có thể thấy hình ảnh bị nhòe, đôi khi xuất hiện hình ảnh chồng lên nhau, làm ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ.
  
• Thay đổi màu sắc thị giác: Mắt có thể cảm thấy nhạy cảm hơn với ánh sáng, hoặc màu sắc có thể trở nên nhạt hơn, khiến bạn khó phân biệt màu sắc như trước.
  
• Khó nhìn ban đêm: Đặc biệt khi lái xe ban đêm, đèn xe và ánh sáng có thể tạo ra quầng sáng hoặc phản xạ, làm giảm khả năng nhìn rõ.
  
• Nhìn thấy vầng sáng hoặc quầng sáng xung quanh ánh sáng: Nhiều người bệnh báo cáo rằng họ nhìn thấy quầng sáng xung quanh đèn hoặc ánh sáng vào ban đêm, khiến việc lái xe trở nên khó khăn.
  
• Thị lực thay đổi liên tục: Một số người có thể nhận thấy sự thay đổi nhanh chóng trong khả năng nhìn, thậm chí là cần phải thay đổi kính mắt thường xuyên.
  

Các triệu chứng này có thể xuất hiện dần dần, vì vậy việc nhận diện và điều trị sớm sẽ giúp duy trì thị lực lâu dài.

>> Nhiều bệnh nhân thường nhầm lẫn giữa đục thủy tinh thể (còn gọi là cườm khô) và tăng nhãn áp (cườm nước), trong khi đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị. Việc hiểu rõ sự khác nhau giữa cườm nước và cườm khô sẽ giúp người bệnh nhận biết đúng tình trạng của mình và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp hơn.

Quy trình mổ đục thủy tinh thể

Mổ đục thủy tinh thể (hay phẫu thuật cườm mắt) là một thủ thuật khá phổ biến nhằm điều trị tình trạng đục thủy tinh thể và phục hồi lại thị lực cho bệnh nhân. Dưới đây là quy trình cơ bản của một ca phẫu thuật đục thủy tinh thể:

1. Khám và chuẩn bị trước phẫu thuật
   Trước khi thực hiện phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành khám tổng quát, bao gồm kiểm tra tình trạng sức khỏe chung và khám mắt kỹ lưỡng để xác định mức độ đục thủy tinh thể. Bác sĩ cũng sẽ đo lỗ kính và tính toán loại kính thay thế thích hợp cho bệnh nhân.
   
2. Gây tê
   Phẫu thuật đục thủy tinh thể thường được thực hiện dưới hình thức gây tê tại chỗ, giúp bệnh nhân không cảm thấy đau đớn trong suốt quá trình mổ. Bệnh nhân sẽ tỉnh táo và có thể giao tiếp với bác sĩ trong suốt cuộc phẫu thuật.
   
3. Rạch một vết nhỏ trên giác mạc
   Bác sĩ sẽ thực hiện một vết rạch rất nhỏ trên giác mạc (vùng bên ngoài của mắt) để đưa dụng cụ vào trong mắt. Vết rạch này rất nhỏ, không cần khâu sau khi phẫu thuật.
   
4. Loại bỏ thủy tinh thể đục
   Bác sĩ sẽ sử dụng sóng siêu âm (phương pháp phacoemulsification) để phá vỡ thủy tinh thể đục thành những mảnh nhỏ và hút ra ngoài. Quá trình này giúp loại bỏ thủy tinh thể mà không gây tổn thương các mô xung quanh.
   
5. Cấy ghép thủy tinh thể nhân tạo
   Sau khi thủy tinh thể đục được lấy ra, bác sĩ sẽ cấy ghép một thủy tinh thể nhân tạo (IOL) vào trong mắt. Đây là loại kính trong suốt giúp khôi phục khả năng điều tiết ánh sáng và cải thiện thị lực. Loại kính này có thể là một loại kính đơn tiêu cự hoặc đa tiêu cự, tùy theo nhu cầu của bệnh nhân.
   
6. Kết thúc phẫu thuật và theo dõi
   Sau khi thủy tinh thể nhân tạo được cấy vào, bác sĩ sẽ kiểm tra lại mắt và đảm bảo rằng mọi thứ đã ổn định. Vết rạch sẽ tự lành mà không cần khâu. Phẫu thuật thường kéo dài từ 15 đến 30 phút, và bệnh nhân có thể được ra viện trong ngày.
   
7. Hướng dẫn chăm sóc sau phẫu thuật
   Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được bác sĩ hướng dẫn cách chăm sóc mắt tại nhà, bao gồm việc sử dụng thuốc nhỏ mắt, đeo kính bảo vệ, và tránh các hoạt động nặng trong một thời gian nhất định. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần đến tái khám định kỳ để đảm bảo mắt đang hồi phục tốt.
   

Phẫu thuật đục thủy tinh thể là một thủ thuật an toàn với tỷ lệ thành công cao. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần tuân thủ đầy đủ các chỉ định của bác sĩ trong quá trình phục hồi.

Thời gian hồi phục sau mổ đục thủy tinh thể

Thời gian hồi phục sau mổ đục thủy tinh thể (cườm mắt) thường rất nhanh, tuy nhiên, quá trình hồi phục hoàn toàn có thể thay đổi tùy vào từng người và các yếu tố sức khỏe cá nhân. Dưới đây là những thông tin cơ bản về thời gian hồi phục và những gì bạn cần lưu ý sau phẫu thuật:

Ngày đầu sau phẫu thuật

Ngay sau khi phẫu thuật, bệnh nhân có thể cảm thấy mắt hơi khó chịu, mờ mắt hoặc có một chút đau nhẹ. Tuy nhiên, hầu hết các triệu chứng này sẽ giảm dần trong vài giờ đầu. Bạn sẽ được bác sĩ cho thuốc giảm đau và thuốc nhỏ mắt để giảm viêm và giúp mắt phục hồi.

Tuần đầu tiên

Trong tuần đầu tiên, bệnh nhân cần nghỉ ngơi và tránh các hoạt động mạnh như nâng đồ vật nặng, vận động mạnh hay tiếp xúc với nước (như tắm hoặc bơi lội). Mắt có thể vẫn hơi mờ, nhưng thị lực sẽ dần cải thiện. Bạn cũng nên tránh dụi mắt hoặc va đập vào mắt trong suốt thời gian này.

Khoảng 1 tháng sau phẫu thuật

Sau khoảng 1 tuần, bệnh nhân có thể trở lại các hoạt động nhẹ nhàng, nhưng vẫn cần tránh các tác động mạnh vào mắt. Thị lực sẽ dần ổn định trong vài tuần đầu sau phẫu thuật. Tuy nhiên, đôi khi bệnh nhân cần một thời gian dài hơn để đạt được thị lực hoàn hảo, đặc biệt nếu có sử dụng kính điều chỉnh thị lực sau phẫu thuật.

Hồi phục hoàn toàn

Quá trình hồi phục hoàn toàn có thể kéo dài từ 1 đến 3 tháng, tùy thuộc vào từng bệnh nhân. Trong suốt thời gian này, bệnh nhân cần tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để kiểm tra tình trạng mắt và điều chỉnh thuốc hoặc phương pháp điều trị nếu cần thiết.

Chăm sóc mắt sau phẫu thuật

Để có kết quả hồi phục tốt nhất, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn chăm sóc mắt sau phẫu thuật, bao gồm việc sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, tránh tiếp xúc với bụi, khói và các tác nhân gây hại cho mắt, đồng thời đeo kính bảo vệ khi ra ngoài.

Mặc dù mổ đục thủy tinh thể là một thủ thuật an toàn và tỷ lệ thành công cao, nhưng việc kiên trì chăm sóc và tái khám định kỳ rất quan trọng để đảm bảo mắt hồi phục tốt và duy trì thị lực lâu dài.

Biến chứng có thể xảy ra sau mổ đục thủy tinh thể

Mặc dù mổ đục thủy tinh thể là một thủ thuật khá an toàn và có tỷ lệ thành công cao, nhưng như bất kỳ phẫu thuật nào, cũng có thể xảy ra một số biến chứng. Dưới đây là những biến chứng phổ biến có thể gặp phải sau phẫu thuật đục thủy tinh thể:

Nhiễm trùng mắt

Nhiễm trùng là một biến chứng nghiêm trọng nhưng rất hiếm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể gây mất thị lực. Các triệu chứng của nhiễm trùng bao gồm mắt đỏ, đau nhức, chảy mủ hoặc cảm giác có vật lạ trong mắt. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào, bệnh nhân cần liên hệ ngay với bác sĩ để được điều trị.

Tăng nhãn áp (Cườm nước)

Tăng nhãn áp có thể xảy ra nếu không có sự kiểm soát kịp thời đối với áp lực trong mắt sau mổ. Điều này có thể dẫn đến đau mắt và ảnh hưởng đến thị lực. Để phòng ngừa, bác sĩ sẽ theo dõi và kiểm tra nhãn áp định kỳ trong suốt quá trình hồi phục.

Viêm màng bồ đào

Viêm màng bồ đào là tình trạng viêm nhiễm ở khu vực phía trong mắt, có thể gây đau và làm giảm thị lực. Đây là biến chứng hiếm gặp nhưng có thể xảy ra nếu mắt không được bảo vệ tốt trong quá trình hồi phục.

Mắt mờ hoặc có hiện tượng “mây” (clouding)

Một trong những biến chứng khá phổ biến là sự xuất hiện của “mây” trong mắt, khiến thị lực mờ. Điều này có thể là do sự hình thành của một lớp màng mờ gọi là “tổ chức sau thủy tinh thể” (posterior capsule opacification). Tuy nhiên, tình trạng này có thể được điều trị bằng một thủ thuật đơn giản gọi là YAG laser capsulotomy.

Chảy máu trong mắt

Mặc dù rất hiếm, một số bệnh nhân có thể gặp phải chảy máu nhẹ trong mắt sau phẫu thuật. Chảy máu có thể gây mờ mắt hoặc gây khó chịu, nhưng thường sẽ tự thuyên giảm trong một vài ngày.

Sự lệch vị trí của kính nội nhãn (IOL)

Đôi khi, kính nội nhãn (IOL) có thể bị lệch vị trí sau khi phẫu thuật, gây ảnh hưởng đến thị lực. Nếu tình trạng này xảy ra, bệnh nhân có thể cần phải điều chỉnh lại hoặc thay mới kính nội nhãn.

Dù các biến chứng này rất hiếm, nhưng điều quan trọng là bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn chăm sóc mắt sau phẫu thuật và tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để phát hiện và điều trị kịp thời mọi vấn đề.

>> Sau khi mổ đục thủy tinh thể, một số bệnh nhân có thể gặp phải hiện tượng ruồi bay gây khó chịu và ảnh hưởng đến thị lực. Trong những trường hợp này, phẫu thuật cắt dịch kính loại bỏ hiện tượng ruồi bay là phương pháp hiệu quả giúp cải thiện thị lực.

Chăm sóc mắt sau mổ đục thủy tinh thể

Chăm sóc mắt đúng cách sau phẫu thuật đục thủy tinh thể là yếu tố quan trọng để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi và giảm nguy cơ biến chứng. Dưới đây là một số hướng dẫn chăm sóc mắt mà bệnh nhân cần tuân thủ:

• Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ
  Sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc nhỏ mắt và thuốc uống để giảm viêm, phòng ngừa nhiễm trùng và kiểm soát nhãn áp. Hãy sử dụng thuốc đúng liều và đúng thời gian theo chỉ định của bác sĩ. Đừng ngừng thuốc nếu chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ.
  
• Bảo vệ mắt khỏi bụi và tác nhân gây hại
  Trong vài tuần đầu sau phẫu thuật, mắt cần được bảo vệ khỏi bụi bẩn và các tác nhân gây hại khác. Bệnh nhân nên đeo kính bảo vệ mắt hoặc miếng băng mắt khi ngủ để tránh va chạm, đặc biệt là trong lúc ngủ. Tránh để nước hoặc hóa chất vào mắt trong thời gian hồi phục.
  
• Hạn chế cử động mạnh hoặc căng thẳng cho mắt
  Sau phẫu thuật, tránh các hoạt động có thể làm tăng áp lực lên mắt như nâng vật nặng, cúi người hoặc làm việc quá sức. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ gây tổn thương mắt và làm giảm sự phục hồi của mắt.
  
• Tránh dụi mắt
  Dụi mắt có thể gây tổn thương cho mắt mới phẫu thuật và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Nếu cảm thấy ngứa hoặc khó chịu, hãy thông báo cho bác sĩ để được tư vấn cách giải quyết.
  
• Theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng hoặc biến chứng
  Nếu mắt bạn đỏ, đau nhức, chảy mủ hoặc bạn cảm thấy có vấn đề gì khác với mắt, hãy liên hệ ngay với bác sĩ. Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc các biến chứng sau phẫu thuật cần được điều trị kịp thời.
  
• Kiểm tra mắt định kỳ
  Đảm bảo tuân thủ lịch tái khám theo chỉ định của bác sĩ nhãn khoa quốc tế tại TP.HCM để kiểm tra tình trạng mắt và phát hiện sớm các vấn đề có thể phát sinh. Thông thường, bác sĩ sẽ yêu cầu tái khám trong vòng vài ngày hoặc tuần sau phẫu thuật.
  
• Tránh tiếp xúc với ánh sáng mạnh hoặc ánh sáng mặt trời trực tiếp
  Sau khi phẫu thuật, mắt có thể trở nên nhạy cảm hơn với ánh sáng. Hãy đeo kính râm khi ra ngoài để bảo vệ mắt khỏi ánh sáng mặt trời và giảm cảm giác chói.
  
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
  Một chế độ ăn giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C và E, sẽ hỗ trợ quá trình hồi phục của mắt. Các thực phẩm như rau xanh, trái cây tươi, hải sản và các loại hạt có lợi cho sức khỏe mắt.
  

Chăm sóc mắt sau phẫu thuật đục thủy tinh thể đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo kết quả tốt nhất cho sức khỏe mắt lâu dài. Hãy tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn của bác sĩ và có một lối sống lành mạnh để mắt hồi phục nhanh chóng và ổn định.

Phẫu thuật đục thủy tinh thể là một giải pháp hiệu quả giúp phục hồi thị lực cho những người mắc bệnh đục thủy tinh thể. Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi và đạt được kết quả tốt nhất, việc chăm sóc mắt sau phẫu thuật là vô cùng quan trọng. Hãy tuân thủ các chỉ dẫn của bác sĩ, bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại và duy trì một lối sống lành mạnh. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ để được tư vấn kịp thời. Chúc bạn có một đôi mắt khỏe mạnh và một quá trình phục hồi suôn sẻ!